15 februari t/m 10 juni 2019 | grote tentoonstelling
Ceija Stojka is tien jaar als ze met haar familie naar Auschwitz wordt gedeporteerd. In twee jaar tijd komt het Roma meisje in drie concentratiekampen terecht, die ze wonderlijk genoeg overleeft. Jarenlang zwijgt Stojka over de Holocaust, maar vanaf haar 55ste begint ze zich te uiten. Ze schrijft talloze gedichten en teksten, waaronder het boek Wij leven in het verborgene. Ook maakt Stojka meer dan duizend schilderijen en tekeningen. Op onnavolgbare wijze brengt deze autodidact en veerkrachtige geest haar oorlogservaringen in beeld en maakt deze invoelbaar. Stojka vertelt daarmee niet alleen haar eigen verhaal als Roma kind, maar tegelijk ook het universele verhaal van het lijden van kinderen in oorlogstijd. In Nederland is Ceija Stojka nog nagenoeg onbekend. Museum Het Valkhof brengt daar verandering in met een uitgebreid overzicht van haar werk.
Ceija Stojka is in 1933 in Oostenrijk geboren als de vijfde van zes kinderen. Haar familie maakt deel uit van de Lowara, Roma paardenhandelaren uit Centraal Europa. Het gezin trekt door Oostenrijk, tot de angst voor de Nazi’s te groot wordt en onderduiken bij vrienden in Wenen de beste oplossing lijkt. Er volgen onzekere jaren, waarin de vader van Stojka wordt opgepakt en omgebracht. In 1943 pakken de Nazi’s Stojka en haar familie ook op en deporteren hen naar Auschwitz-Birkenau. Vandaaruit worden ze naar het werkkamp Ravensbrück gebracht en later naar Bergen-Belsen. Ceija Stojka overleeft de vele ontberingen naar eigen zeggen omdat ze tijdens de kampperiode bij haar moeder kan blijven.
De vergeten genocide
De digitale tentoonstelling De vergeten genocide vertelt het verhaal van vervolgde Sinti- en Romakinderen aan de hand van uniek bronmateriaal. Samen schetsen deze uiteenlopende verhalen een beeld van de gebeurtenissen uit die periode. Een van de verhalen is die van Karl Stojka, de broer van Ceija Stojka. Zowel Ceija als Karl probeerden door middel van kunst de gruweldaden van de Tweede Wereldoorlog te verwerken. Lees het verhaal van Karl Stojka hier.
De vergeten genocide is een product van het Nationaal Comité 4 en 5 mei, gesteund door de International Holocaust Remembrance Alliance (IHRA), Stiftung "Erinnerung, Verantwortung und Zukunft" (EVZ) en de Anne Frank Stichting.
Onderwijsprogramma
Bij de expositie is een programma voor het onderwijs ontwikkeld:
15 februari t/m 10 juni 2019 | in de patio
De verschrikkingen van een oorlog raken ons extra hard wanneer kinderen daarvan het slachtoffer zijn. In de tentoonstelling Kinderen van de oorlog wordt dit invoelbaar middels verhalen over en ervaringen van Nijmeegse kinderen die tijdens en vlak na de Tweede Wereldoorlog oorlogsgeweld meemaakten.
Aan de hand van vijf thema’s, waaronder Joodse kinderen, Duitse kindsoldaten en het bombardement van 22 februari 1944 wordt het lot van kinderen in de Tweede Wereldoorlog in beeld gebracht. 585 kinderen in en om de stad Nijmegen overleven de oorlog niet. De tentoonstelling vertelt een aantal van hun verhalen, zoals van de Joodse Alfred en Ida Kalf, die dachten op weg te zijn naar een onderduikadres in Nijmegen, maar werden verraden. Of het trieste lot van Gerard Bakker die in 1944 door splinterbommen om het leven kwam.
De Nijmeegse fotograaf Annie van Gemert (1958) reageert op de historische foto’s en verhalen met voor de tentoonstelling gemaakte foto’s van kinderen die recent vanuit oorlogsgebied een veilig heenkomen in Nijmegen vonden. Door heden en verleden te verbinden, verduidelijkt Kinderen van de oorlog eens te meer dat niets ontziend geweld van alle tijden is. Uit de mond van de kinderen die dit onlangs hebben meegemaakt, klinkt desondanks een boodschap van hoop: zij hebben dromen en maken plannen voor de toekomst.
Bij de expositie is een programma voor het onderwijs ontwikkeld. Klik hier voor het programma.
Vanaf 16 maart 2019 start een nieuw onderzoek in het ArcheoLab: de opgegraven beerputten van de Piersonstraat. In deze Nijmeegse straat, de vroegere Zwanengas, zijn tal van beerputten (afvalkuilen) gevonden. De beerputten dateren 1750 tot ongeveer 1920. Restanten uit deze beerputten zijn klaar voor verder onderzoek. En hier kun jij bij helpen!
Ontdek alles over deze bijzondere vondsten uit de beerput. Zo kom je meer te weten over de rijke geschiedenis van de Piersonstraat. De vondsten uit de beerput zijn schoongemaakt en voorgesorteerd. Onder leiding van een museumdocent ga je zelf aan de slag en speur en puzzel je mee aan deze uitdaging, want hoeveel verschillende materialen herken jij? En hoe compleet krijg jij jouw oude vondst? Dit word ter plekke pas duidelijk aan de tafel van de ArcheoHotspot.
De ArcheoHotspot is geopend van dinsdag t/m zondag van 12.00-16.00 uur. Wil je er zeker van zijn dat er een museumdocent aanwezig is? Neem dan contact op met 024-2402247 voor de actuele openingstijden.
Meer informatie over dit project is te vinden op de website van de AWN.
t/m 2 februari 2020 | Collectiepresentatie
Cool Collection is de eerste vernieuwde collectiepresentatie, in een serie van drie, waarin wij op zoek gaan naar alternatieve manieren om onze collecties archeologie en beeldende kunst met elkaar in verband te brengen en verrassend te presenteren. In de eerste presentatie bijten gastcuratoren Flos Wildschut en Jessica Helbach het spits af.
Ritme.Vorm.Blauw
Wildschut en Helbach kiezen voor een thematische aanpak waarin vorm en zeggingskracht van de kunstwerken voor verrassende combinaties zorgen. In de open structuur van het gebouw met in elkaar overvloeiende gangen en zalen zijn de Valkhof-collecties jarenlang gescheiden getoond. Alleen de diverse doorkijkjes stonden de objecten oogcontact toe. De gastcuratoren stelden zichzelf de vraag: wat als de objecten uit verschillende tijden elkaar daadwerkelijk ontmoeten? Geïnspireerd door de museumarchitectuur; de ritmiek van de trappartij en plafonds kozen zij voor de thema’ s ‘ritme’ en ‘vorm’. De in het oog springende kleur ‘blauw’, aanwezig in museum en collecties, werd het derde thema.
Volgende edities Cool Collection
Voor de Cool Collection-edities van 2020 en 2021 worden curatoren uitgenodigd met geheel andere visies op kunst en cultuur. Zo wil het museum bijdragen aan rijkere, meerdimensionale vormen van presenteren die naast de verrijking van kennis ook andere vormen van ervaring bieden.
t/m eind 2019 | kleine tentoonstelling in het prentenkabinet
Museum Het Valkhof laat de mooiste stukken uit haar collectie sieraden uit prehistorie, Romeinse tijd en middeleeuwen zien. Te zien is met hoeveel oog voor detail sommige juweeltjes gemaakt zijn en duidelijk wordt hoe onze liefde voor sieraden geworteld is in vroeger tijden.
Sieraden zijn waarschijnlijk zo oud als de mensheid zelf. Het is een manier om jezelf te onderscheiden of om macht uit te stralen. Gouden sieraden, bij uitstek statusdragers, komen in Gelderland al voor vanaf 2300 voor Chr., maar blijven tot de Romeinse tijd zeer zeldzaam. Ze duiden vaak op contacten met andere volkeren, bijvoorbeeld binnen het Keltische gebied, waar netwerken werden gecreëerd via het uitwisselen van kostbare geschenken.
Het verhaal van de archeologie vormt de kern van het ArcheoLab. Hoe gaat een opgraving in zijn werk? Welke stappen zijn nodig om een bodemvondst bloot te leggen en welke technische middelen zijn daarvoor nodig? En wat gebeurt er ná een opgraving?
In het ArcheoLab help je puzzelen aan het verleden van Nijmegen. Ervaring is niet nodig, schuif aan. Er zijn regelmatig vrijwilligers aan het werk die uitleg geven.Wilt u zeker weten of er iemand is als u komt? Neem dan van te voren contact op met de receptie van het museum.
Romeinen ontdekken
Een deel van het ArcheoLab is gewijd aan de Romeinen. Bouw een boog zonder cement te gebruiken, schiet met een katapult of word architect van je eigen Romeinse stad. Op ontdekkingstocht bij de Romeinen ervaar je hoe wij hun technieken vandaag de dag nog steeds gebruiken.
