Vanaf juni 2017 is in Museum Het Valkhof een unieke gouden Romeinse schat te bewonderen. De schat zal rond 460 na Chr. zijn begraven, niet lang vóór de definitieve val van het West-Romeinse rijk in 476. Detectorzoekers vonden het goud in een boomgaard in de Betuwe en seinden professionele archeologen in. Daarop volgde een kleine opgraving. Bijzonder is dat de vinders en de grondeigenaar de goudschat in langdurig bruikleen afstaan aan Museum Het Valkhof, zodat iedereen deze bijzondere vondst komende jaren kan bekijken.

De vondst
In het Gelderse Lienden (gemeente Buren) vonden detectorzoekers tussen 2012 en 2016 in totaal 31 gouden munten (solidi) uit de laat-Romeinse tijd. Zij meldden deze vondst aan archeologen van de Vrije Universiteit in Amsterdam.
In 2016 volgde daarop een kleine opgraving, waarbij de vindplaats nader werd onderzocht. Er werden graven aangetroffen uit de Midden-Bronstijd, ca. 1800 voor Chr.
De muntschat lijkt in een tijd van crisis begraven te zijn op een goed herkenbaar punt in het landschap, om later makkelijk terug te vinden. Mogelijk was die plek een toen nog zichtbare grafheuvel uit de Midden-Bronstijd.
 
De datering van de goudschat
In de 19de en begin van de 20ste eeuw zijn op dezelfde vindplaats zeker 11 gouden munten uit het eind van de 4de en eerste helft van de 5de eeuw gevonden. De schat heeft dus oorspronkelijk uit tenminste 42 goudstukken bestaan en is de grootste schat van solidi uit Nederland. De jongste munt, die in het verleden is gevonden, is van keizer Majorianus, die regeerde tussen 457-461 na Chr.

De betekenis van de schat
Het is bekend dat vanaf de late 4de eeuw Romeinse keizers en generaals militaire steun hebben gezocht bij Germaanse groepen, waaronder in onze streken de Franken, in ruil voor betalingen in goud.
De Liendense schat zal rond 460 na Chr. zijn begraven, kort voordat in 476 het West-Romeinse rijk definitief uiteenviel. Daarmee is deze schat de laatste Romeinse goudschat uit Nederland, die het einde van het Romeinse gezag in ons land markeert.

Een volgeling van Childerik?
Keizer Majorianus en zijn generaal Aegidius probeerden tussen 457 en 464 Gallië weer onder Romeins gezag te krijgen door oorlogen te voeren tegen Germaanse groepen, tegen het Visigothische en het Bourgondische rijk. In ruil voor goud, zochten zij, net als hun voorgangers, militaire steun bij de Franken in Noord-Gallië, waartoe ook Nederland behoorde.
Koning van het rijk van de Franken werd omstreeks 458 Childerik, die zijn vader Merovech opvolgde. De machtsbasis van het rijk lag rond de stad Doornik, waar Childerik’s uitzonderlijk rijke graf is teruggevonden. Hij steunde de Romeinen en zal goud hebben ontvangen om zijn volgelingen te kunnen belonen.
Mogelijk is de eigenaar van de schat van Lienden een volgeling van Childerik geweest. In ieder geval was het een belangrijke lokale Frankische leider.

 Wilt u meer weten over deze bijzondere vondst? Klik dan hier.

28 april 2017 t/m 3 september 2017

De keuze van het publiek, daar draait het om in de Gelderlanderzalen! Museum Het Valkhof heeft een grote collectie moderne en hedendaagse kunst onder haar hoede. En zoals het bij alle museumcollecties gaat: het grootste deel daarvan is lang niet altijd voor het publiek toegankelijk. Samen met de Gelderlander hebben we lezers van de krant de kans gegeven om te snuffelen in onze verzameling. Uit een selectie van 120 werken – zowel publiekslievelingen als onverwachte schatten uit het depot – hebben krantenlezers hun favoriet gekozen. Het resultaat is een verrassende expositie met een mengeling van werk dat we al langer in bezit hebben en aanwinsten van de afgelopen jaren.

7 april 2017 t/m 3 september 2017

Kunstwerk zoekt vriend...
... of zoeken vrienden een kunstwerk?

Wie weet er beter waar het om gaat in vriendschap, dan de Vriendenvereniging van ons museum. Onze Vrienden is gevraagd om een geschikte vriend te kiezen voor voorgeselecteerde hedendaagse kunstwerken. Het gaat hierbij om een ander werk of object uit eigen bezit dat er perfect naast zou passen. Omdat ze aan elkaar doen denken, omdat de kleuren zo goed passen of omdat de één de ander versterkt. Een jury heeft de inzendingen beoordeeld en de mooiste combinaties hebben een plek gekregen in de Vriendenzaal..

Vriend worden? Klik hier voor meer informatie.

t/m 3 september 2017

Trots op het verleden van Nijmegen staat aan de basis van de collectie oude kunst en cultuurgeschiedenis van Museum Het Valkhof: het verleden van deze bijzondere oude stad aan de Waal inspireerde het stadsbestuur al in de zeventiende eeuw tot opdrachten aan verschillende kunstenaars en ook tot het aanleggen van een stedelijke verzameling ‘oudheden’.

Uit deze collectie presenteert het museum nu een ruime selectie kunst uit de zeventiende tot en met de twintigste eeuw: van de beroemde geschilderde stadsplattegrond uit 1668-1669 door Hendrik Feltman tot het gezicht op Nijmegen van Eugène Lücker, van de zeventiende-eeuwse schandton waarmee overspelige mannen door de stad moesten lopen tot de brieventas van een officier in dienst van Napoleon, van een achttiende-eeuws familieportret van een burgemeestersgezin tot een in Nijmegen gebruikte sleepkoets uit de negentiende eeuw. Ook zelden getoonde kleine sculpturen en gebruiksvoorwerpen hebben een plaats in de opstelling.

Een van de bekendste etsers van de twintigste eeuw was H.E. Roodenburg (1895-1987). Zijn aantrekkelijke, naturalistische stadsgezichten en landschappen vonden hun weg naar een groot publiek. Vanaf het begin van zijn loopbaan waren zijn etsen te koop bij veel kunsthandels in het hele land.

Roodenburg wist met rake lijnen en gevoelige kleuren zijn onderwerpen in beeld te brengen. Compositie, ruimte- en lichtwerking droegen daaraan bij. Zijn industrielandschappen en stadsgezichten zijn bovendien van grote betekenis als tijdsdocument.
In zijn meest gebruikte technieken, ets en aquarel, en met zijn voorkeur voor tekenen en schilderen in de open lucht, staat Roodenburg in de traditie van de Haagse School. Toch zag hij zichzelf niet als navolger. Zijn grafisch oeuvre heeft een eigen plaats in de Nederlandse grafiek van de twintigste eeuw. Het is het werk van een begaafd kunstenaar, die het métier door en door beheerste.

Een aanzienlijk deel van de nalatenschap van Roodenburg bevindt zich dankzij een genereus gebaar van zijn dochter, Mies Roodenburg, in de collectie van Museum Het Valkhof.

Afbeelding: Staatsmijn Wilhelmina, Terwinselen, 1954, aquarel
Voor de Firma H.J. Reesink & Co in Zutphen maakte Roodenburg van 1935 tot 1967 tekeningen voor een kalender met een oplage van 20.000 exemplaren. Door de kalenders werd Roodenburg ook als tekenaar bekend. Toen hij in 1952 voor Reesink in Zuid-Limburg tekende ontdekte hij de mijnbouw als onderwerp.

Museum Het Valkhof heeft een uitgebreide verzameling bodemvondsten uit Nijmegen en de provincie Gelderland. Ze geven een beeld van het menselijk leven in de regio, vanaf de oude steentijd, de Romeinse tijd, middeleeuwen tot en met de 19de eeuw.

Unieke Romeinse bodemvondsten

Door hun kwaliteit en diversiteit behoren de Romeinse bodemvondsten tot de top van het Nederlandse cultuurbezit. Vier eeuwen lang was Nijmegen de grootste en belangrijkste vestigingsplaats van de Romeinen in ons land. De talloze vondsten uit die tijd laten zien hoe militairen en burgers hier toen leefden.

Hoogtepunten zijn de kalkstenen godenpijler uit het begin van de jaartelling, de gezichtshelmen uit de eerste eeuw en vele topstukken van kunstnijverheid uit Romeinse graven van de eerste tot de vierde eeuw.
Enkele unieke objecten uit de  tijd van de Romeinen zijn van buiten Nijmegen en het Gelderse rivierengebied afkomstig: de bronzen portretkop van keizer Trajanus uit Xanten, de zilveren drinkbeker (kantharos) uit Stevensweert en de bronzen schildknop uit Blerick.

In het Gelders Archeologisch Centrum, gevestigd  aan de Museum Kamstraat 45 in Nijmegen, kunt u de permanente tentoonstelling 'Kunst van het vuur' bekijken. 

Onder de titel “Kunst van het vuur, productie van keramiek in Romeins Nijmegen” wordt voor het eerst een overzicht van de producten uit de Romeinse potten- en pannenbakkerijen van Nijmegen getoond. Dankzij bruiklenen van diverse instellingen, waaronder het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden, kunnen topstukken zoals een mal voor het vormen van een Jupiterkop worden gepresenteerd. 

De Romeinen begonnen al in de tijd van keizer Augustus, kort voor begin van de jaartelling, met het vervaardigen van aardewerk in Nijmegen. In de eerste eeuw na Christus produceerden de soldaten van het 10de legioen aardewerk voor eigen gebruik en veel bouwmateriaal voor de bouw van het stenen legioenskamp op de Hunerberg. In de tweede en derde eeuw was dé centrale productieplaats van tegels en dakpannen van de hele provincie Neder-Germanië gevestigd op de De Holdeurn bij Berg en Dal. Meerdere honderdduizenden tegels en dakpannen werden hier per jaar voor de bouw van de Romeinse kampen (castella) langs de limes geproduceerd.

 

Openingstijden: dinsdag, woensdag en donderdag van 13.00-17.00 uur. 

Bezoekadres Gelders Archeologisch Centrum:
Museum Kamstraat 45
6522 GB Nijmegen

Foto's:

Boven:              Romeins aardewerk geproduceerd in en rond Nijmegen
Onder links:      Mal voor een Jupiterkop (collectie Rijksmuseum van Oudheden Leiden)
Onder rechts:   Positief uit mal voor een Jupiterkop