Een historisch sprookje over de komst van Sint Nicolaas naar Nederland
14 oktober 2017 t/m 7 januari 2018

Er was eens een oosterse prinses die meer dan duizend jaar geleden hier naartoe kwam om te trouwen met een prins uit het westerse keizerrijk ...

Kom dit najaar naar de familietentoonstelling ‘Nicolaas en de prinses uit het Oosten’ en ontdek het bijzondere verhaal van prinses Theophanu en hoe zij de heilige Nicolaas meebracht naar Nederland. Ga mee op avontuur en wandel door het sprookjesachtige decor met kijkkasten!

Een heilige, een prinses en een kapel
Tegenwoordig kent iedereen in ons land Sint Nicolaas, maar dat was ooit anders. Zo’n duizend jaar geleden kwam hij voor het eerst in Nederland terecht, in Nijmegen om precies te zijn. De zoon van prinses Theophanu, Otto genaamd, bouwde toen een kapel ter ere van zijn moeder. De stenen kapel staat er nog altijd: de Nicolaaskapel in het Valkhofpark. Otto wijdde de kapel aan de heilige Nicolaas van Myra, een bisschop die in het land van zijn moeder heel beroemd was. Deze Nicolaas is daarna in heel Nederland ongekend populair geworden. Duizend jaar later kennen we hem nog steeds en vieren we elk jaar feestelijk zijn verjaardag: Sinterklaas!

Kinderopdracht Vragen aan Nicolaas
Sint Nicolaas is een kindervriend en al heel oud. Veel meer weten we eigenlijk niet over hem. Ga op zoek in de tentoonstelling en kom veel meer over hem te weten. Wat vroeg Theophanu bijvoorbeeld allemaal aan Sint Nicolaas en wat vragen wij tegenwoordig aan hem? En waarom horen gouden chocolademunten eigenlijk bij het feest van Sinterklaas? Verzamel de legenden van Sint Nicolaas en neem je eigen Nicolaasboek mee naar huis!

Activiteitenprogramma
Rondom de tentoonstelling worden diverse extra activiteiten georganiseerd: 

• 22 oktober: Opa- en omadag
  Volop activiteiten en gratis entree voor alle (klein)kinderen t/m 18 jaar
  
  
• 12 november: Poëziedag
  Sinterklaas en dichten horen bij elkaar. Luister naar de mooiste gedichten en doe mee met de workshop.
  
  
• 10, 17, 27 december en 7 januari: Prinsessendag (ook voor prinsen)
  Kom in je meest koninklijke outfit naar het museum en: maak je eigen kroon, laat je schminken, luister naar mooie sprookjesachtige verhalen en kom alles te weten over de oosterse prinses Theophanu!
  
  
• Bezoek de Nicolaaskapel: iedere week is deze bijzondere kapel in het Valkhofpark een aantal middagen geopend.

Oosterse high tea in het Museumcafé
In het Museumcafé kunt u genieten van een 'Turkse Tea Delight'.  U krijgt diverse zoete en hartige Turkse hapjes zoals baklava, borek, dolmas, sucuk, pide, lokum en appelthee. De prijs van dit arrangement is € 7,50 (incl koffie of thee). Wilt u hiervan gebruik maken dan vragen wij u dit twee dagen van tevoren te reserveren.  U kunt hiervoor mailen naar Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken..

Beeldend kunstenaar en illustratief vormgever Marga van den Heuvel
De sprookjesachtige vormgeving van ‘Nicolaas en de prinses uit het Oosten’ is in handen van kunstenares Marga van den Heuvel (Wamel,1977). In 2011 was haar tentoonstelling ‘Zoeken naar Mariken’ te zien in Museum Het Valkhof, gebaseerd op het gelijknamige boek waarmee ze een Gouden Meeuw won. In 2012 kregen haar ‘Papieren badmeisjes’ de 2e AVRO Kunstuur Streetart-prijs en in 2013 ontving ze de Cultuur Stimuleringsprijs Stad Nijmegen als aanmoediging voor haar autonome werk. In 2017 verscheen haar kinderboek, ‘Jij met mij’ bij Querido’s Kinderboeken Uitgeverij.

Deze tentoonstelling wordt mede mogelijk gemaakt door een bijdrage van het Mondriaan Fonds, het publieke stimuleringsfonds voor beeldende kunst en cultureel erfgoed.

Nijmegen in vogelvlucht 1876 - 1910
23 september 2017 t/m 7 januari 2018

Nijmeegse kunstenaar Ben Luderer (1937) begon in 1971 met het maken van een enorme vogelvluchttekening van vooroorlogs Nijmegen (na de sloop van de vestingwerken, maar vóór het bombardement van 1944 en de grootschalige sloop van de benedenstad na de Tweede Wereldoorlog). 

Bijna 50 jaar lang heeft hij pand voor pand met uiterste precisie getekend. Nu hij dit jaar 80 is geworden, stopt hij met dit werk en schenkt hij de tekening aan Museum Het Valkhof. De enorme tekening (450 x 125 cm) is niet af en zou ook nooit kunnen worden voltooid, want van sommige panden weten we te weinig om ze zo nauwkeurig te kunnen weergeven. In de tentoonstelling worden de vogelvluchttekening en de werkwijze van de kunstenaar toegelicht met een keuze uit de voorstudies die hij van enkele onderdelen heeft gemaakt, waaronder de Stevenskerk. Ook ziet u bijzondere gevelbeelden o.a. de liggende eenhoorn van cafe Het Witte Paard, de gaper van de drogisterij aan de Ganzenheuvel en de olifant van het kruidenietsbedrijf dat zich bevond op de hoek van de Lage Markt.   

Het Besiendershuis en Fishionfilm maakten de documentaire 'Requiem voor Nijmegen', die Ben Luderer als persoon en kunstenaar op een bijzondere manier in beeld brengt. Deze documentaire is ook in de tentoonstelling te zien. 

Bij de tentoonstelling verschijnt bij uitgeverij Vantilt de publicatie 'Nijmegen in vogelvlucht. Tekening van een stad 1876-1910'. 

t/m 22 oktober 2017

Een van de bekendste etsers van de twintigste eeuw was H.E. Roodenburg (1895-1987). Zijn aantrekkelijke, naturalistische stadsgezichten en landschappen vonden hun weg naar een groot publiek. Vanaf het begin van zijn loopbaan waren zijn etsen te koop bij veel kunsthandels in het hele land.

Roodenburg wist met rake lijnen en gevoelige kleuren zijn onderwerpen in beeld te brengen. Compositie, ruimte- en lichtwerking droegen daaraan bij. Zijn industrielandschappen en stadsgezichten zijn bovendien van grote betekenis als tijdsdocument.
In zijn meest gebruikte technieken, ets en aquarel, en met zijn voorkeur voor tekenen en schilderen in de open lucht, staat Roodenburg in de traditie van de Haagse School. Toch zag hij zichzelf niet als navolger. Zijn grafisch oeuvre heeft een eigen plaats in de Nederlandse grafiek van de twintigste eeuw. Het is het werk van een begaafd kunstenaar, die het métier door en door beheerste.

Een aanzienlijk deel van de nalatenschap van Roodenburg bevindt zich dankzij een genereus gebaar van zijn dochter, Mies Roodenburg, in de collectie van Museum Het Valkhof.

Afbeelding: Staatsmijn Wilhelmina, Terwinselen, 1954, aquarel
Voor de Firma H.J. Reesink & Co in Zutphen maakte Roodenburg van 1935 tot 1967 tekeningen voor een kalender met een oplage van 20.000 exemplaren. Door de kalenders werd Roodenburg ook als tekenaar bekend. Toen hij in 1952 voor Reesink in Zuid-Limburg tekende ontdekte hij de mijnbouw als onderwerp.

Van Maelwael naar Made in Nijmegen
7 oktober 2017 t/m 7 januari 2018

Nijmeegs vakmanschap is van alle tijden. Al in de middeleeuwen bracht de Waalstad productieve vaklieden voort. De gebroeders van Limburg, wereldwijd bekend om hun prachtige miniaturen, behoorden daartoe, maar ook hun oom Johan Maelwael, destijds gevierd kunstenaar in heel West-Europa. Hij staat aan het allereerste begin van de Nederlandse schildertraditie. Een innovatief vakman, die indrukwekkende schilderstukken maakte, maar net zo goed verfijnde miniaturen op perkament, kleurrijke banieren en patronen voor stoffen.

Nu, ruim 600 jaar later is vakmanschap springlevend in Nijmegen. Onder de naam Made in Nijmegen heeft een aantal enthousiaste makers de krachten gebundeld. Met een kleine steek naar ‘Made in Taiwan’, willen zij laten zien wat er dichtbij huis, en niet door middel van massaproductie, gemaakt wordt. Een kwaliteitslabel met eigentijdse en onalledaagse producten, voor en door lokale makers.

Kom naar ‘De kunst van het ambacht - Van Maelwael naar Made in Nijmegen’ en ervaar 600 jaar vakmanschap in een interactieve presentatie waarbij alle zintuigen geprikkeld worden. Ontdek de makers, de producten, de materialen en het maakproces.

Tijdlijn Historische Projecten maakte drie filpjes met cabaretier Pieter Derks, waarin deze laatste op zoek gaat naar Johan Maelwael. Maar waar hangt ie uit? (film 1). Het is even zoeken, maar dan vindt hij sporen van de kunstenaarsfamilie Maelwael - Van Limburg in de kerk, het kasteel en zelfs in een 14e eeuwse kelder onder hun vroegere atelierhuis (film 2). Pieter vindt Maelwaels werk in het depot van Museum Het Valkhof. Hij mag er zelfs even aanzitten... (film 3). 

31 augustus 2017 t/m 14 januari 2018
In oktober 2017 verschijnt op initiatief van Kunstmagazijn de publicatie ‘De handtekening van Robert Terwindt’ met bijzondere verhalen over de kunstenaar en zijn werk. Wij laten een selectie zien van zes schilderijen van Terwindt uit onze eigen collectie. Terwindt tekent en schildert vooral groot. Met kwast en penseel, zet hij ogenschijnlijk lukraak toetsen en streken neer op maagdelijke doeken, laag na laag. Zo vertelt hij zijn verhaal, die of ze nu abstract, figuratief of realistisch van aard zijn, altijd te lezen zijn.

Over Robert Terwindt
Robert Terwindt, 4 dagen geboren voordat de tweede wereldoorlog uitbrak in Nijmegen, schuwt geen enkele emotie, is -niet braaf- in zijn werk, en dat maakt dat zijn werk – niet gedateerd- is. In zijn werk is de kracht van de verbeelding in al zijn facetten aanwezig: de tijger gromt – de beer is los – de boot slaat om – vrouwen ontbloten hun borsten – verleiding – confrontatie – geweld – liefde … Kortom de hartstochtelijke wereld van de schilder Robert Terwindt die zijn stempel gedrukt  heeft op het kunstklimaat in Nijmegen en omstreken.

Tentoonstelling bij Kunstmagazijn
Zondag 8 oktober 2017 presenteert Kunstmagazijn, gevestigd in de Kanunnik Mijllinckstraat 1 in Nijmegen, unieke schilderijen en nog nooit eerder vertoonde schetsen en tekeningen van Robert Terwindt. Daarnaast is de zwijgende film ‘De Handtekening van’, gemaakt door filmmaker Els Dinnissen, te zien. Deze film toont op luchtige wijze een overzicht van al zijn werken én fragmenten van Robert Terwindt zelf.

Boekpresentatie op 28 oktober
Zaterdag 28 oktober 2017 vindt bij boekhandel Dekker van de Vegt de officiële presentatie plaats van het boek ‘De handtekening van’. Hans Peters, algemeen directeur van Dekker van de Vegt interviewt een aantal ‘hoofdrolspelers’ van het boek, zoals Jan Siebelink, Jan Jansen, Klaas Gubbels, Eugène Terwindt, Arthur Panday, Thomas Verbogt, Oscar Goedhart en Victor Vroomkoning. Zij leveren een belangrijke bijdrage aan het verkrijgen van inzicht in de persoon en de kunstenaar Robert Terwindt. Kunsthistoricus Frank van de Schoor analyseert zijn werk en plaatst het in een kunsthistorische context. Ook voegt hij een beknopte biografie van Robert Terwindt toe.

Afbeelding: Robert Terwindt, Africa I, 1990

t/m 2 januari 2018

'Nieuwe Oogst' is een initiatief van Galerie Bart, waarbij getalenteerde, vers afgestudeerde kunstenaars van Nederlandse kunstacademies de mogelijkheid krijgen om te exposeren.
In Museum Het Valkhof wordt het bijzondere werk van Nuni Weisz getoond. Haar werk is speels in al haar bescheidenheid en daagt uit tot interactie. 

Wist u dat Museum Het Valkhof namens de provincie Gelderland het Provinciaal Depot voor Bodemvondsten beheert? Deze imposante archeologische collectie omvat vele honderdduizenden scherven en fragmenten afkomstig van meer dan duizend vindplaatsen in Gelderland. Daarnaast bevinden zich in de depots bijzondere objecten zoals een zo goed als ‘nieuwe’ Romeinse houten ladder, een prachtig bronzen beeldje van de godin Minerva en een zilveren haarnaald uit de vroege middeleeuwen. Er komen nog steeds nieuwe vondsten bij en worden oude vondsten herontdekt in de depots. U krijgt nu de kans om een selectie van 25 topvondsten uit het Provinciaal Depot voor Bodemvondsten te bewonderen: van vuurstenen werktuigen uit de late Steentijd (ca. 12.000 voor Chr.) tot een grafplaat uit de 18de eeuw, allemaal vondsten met een bijzonder verhaal, die de rijke geschiedenis van Gelderland prachtig illustreren.

 
Bronzen beeldje van Minerva                          Romeinse houten ladder

Daarnaast heeft Museum Het Valkhof een uitgebreide archeologische collectie die tot de top van het Nederlandse cultuurbezit behoort. Vier eeuwen lang was Nijmegen de grootste en belangrijkste vestigingsplaats van de Romeinen in ons land. De talloze vondsten uit die tijd laten zien hoe militairen en burgers hier toen leefden.
Bewonder tijdens uw bezoek onder andere de godenpijler, de kantharos van Stevensweert, diverse Romeinse maskers en de bronzen portretkop van vermoedelijk keizer Traianus.

Trots op het verleden van Nijmegen staat aan de basis van de collectie oude kunst en cultuurgeschiedenis van Museum Het Valkhof: het verleden van deze bijzondere oude stad aan de Waal inspireerde het stadsbestuur al in de zeventiende eeuw tot opdrachten aan verschillende kunstenaars en ook tot het aanleggen van een stedelijke verzameling ‘oudheden’.

Uit deze collectie presenteert het museum nu een ruime selectie kunst uit de zeventiende tot en met de twintigste eeuw: van de beroemde geschilderde stadsplattegrond uit 1668-1669 door Hendrik Feltman tot het gezicht op Nijmegen van Eugène Lücker, van de zeventiende-eeuwse schandton waarmee overspelige mannen door de stad moesten lopen tot de brieventas van een officier in dienst van Napoleon, van een achttiende-eeuws familieportret van een burgemeestersgezin tot een in Nijmegen gebruikte sleepkoets uit de negentiende eeuw. Ook zelden getoonde kleine sculpturen en gebruiksvoorwerpen hebben een plaats in de opstelling.

Vanaf juni 2017 is in Museum Het Valkhof een unieke gouden Romeinse schat te bewonderen. De schat zal rond 460 na Chr. zijn begraven, niet lang vóór de definitieve val van het West-Romeinse rijk in 476. Detectorzoekers vonden het goud in een boomgaard in de Betuwe en seinden professionele archeologen in. Daarop volgde een kleine opgraving. Bijzonder is dat de vinders en de grondeigenaar de goudschat in langdurig bruikleen afstaan aan Museum Het Valkhof, zodat iedereen deze bijzondere vondst komende jaren kan bekijken.

De vondst
In het Gelderse Lienden (gemeente Buren) vonden detectorzoekers tussen 2012 en 2016 in totaal 31 gouden munten (solidi) uit de laat-Romeinse tijd. Zij meldden deze vondst aan archeologen van de Vrije Universiteit in Amsterdam.
In 2016 volgde daarop een kleine opgraving, waarbij de vindplaats nader werd onderzocht. Er werden graven aangetroffen uit de Midden-Bronstijd, ca. 1800 voor Chr.
De muntschat lijkt in een tijd van crisis begraven te zijn op een goed herkenbaar punt in het landschap, om later makkelijk terug te vinden. Mogelijk was die plek een toen nog zichtbare grafheuvel uit de Midden-Bronstijd.

Lees meer...

Museum Het Valkhof heeft een uitgebreide verzameling bodemvondsten uit Nijmegen en de provincie Gelderland. Ze geven een beeld van het menselijk leven in de regio, vanaf de oude steentijd, de Romeinse tijd, middeleeuwen tot en met de 19de eeuw.

Unieke Romeinse bodemvondsten

Door hun kwaliteit en diversiteit behoren de Romeinse bodemvondsten tot de top van het Nederlandse cultuurbezit. Vier eeuwen lang was Nijmegen de grootste en belangrijkste vestigingsplaats van de Romeinen in ons land. De talloze vondsten uit die tijd laten zien hoe militairen en burgers hier toen leefden.

Hoogtepunten zijn de kalkstenen godenpijler uit het begin van de jaartelling, de gezichtshelmen uit de eerste eeuw en vele topstukken van kunstnijverheid uit Romeinse graven van de eerste tot de vierde eeuw.
Enkele unieke objecten uit de  tijd van de Romeinen zijn van buiten Nijmegen en het Gelderse rivierengebied afkomstig: de bronzen portretkop van keizer Trajanus uit Xanten, de zilveren drinkbeker (kantharos) uit Stevensweert en de bronzen schildknop uit Blerick.